XX. mendeko Euskararen Corpus estatistikoa

Testuingurua

Metodo hau aplikatzean bi kasu desberdin azal daitezke: 1.- Errokizuna a zenbaki razional karratu betea da; zenbaki razional hau adierazteko hamartarren bila abiatzen garenean zenbaki hamartar zehatza edota periodiko bat bilatuko dugu.

16/9 zenbaki razionala 4/3 eta - 4/3 zenbakien karratu betea da; zenbaki razional honen era hamartarra hauxe da: 1,333... eta -1,333 hurrenez hurren.

2.- Errokizuna ez da inongo zenbaki razionalen karratu betea, eta esplikaturiko bidean saiatzen bagara ez gara behin ere ailegatuko zenbaki hamartar periodiko bateraino; nahitaez zenbaki ez-periodiko bat sortzen da.

Kalkula dezagun 2aren erro karratua: .

a) Zati osoa: zati osoa 1.

b) Hamarrena: bigarren hurbilketa 1,4.

c) Ehunena: hirugarren hurbilketa 1,41.

d) Milena: laugarren hurbilketa honetan 1,414 balioa lortuko dugu.

Era berean jokatuz, hurrengo hurbilketa 1,4142 zela ikusiko genuke.

Modu honetan lorturiko segida 1;1,4;1,41;1,414;1,4142... gero eta hurbilago dago bilatzen ari garen emaitzatik.

Izan ere, eragiketaren emaitza ez zaigu zeharo arrotza, bere baliora iristeko hainbat hurbilketa egitea posible zaigulako; gertatzen dena zera da: bere idazkera hamartarra oso konplikatua dela; edo, hobe esan, ezin dela osorik idatzi.

Modu honetako zenbakiei irrazionalak deritzegu, beren idazkera hamartarra ez-periodiko bukaezina bait da; zenbaki irrazionalen multzoa eta razionalena biltzean zenbaki ERREALEN multzoa sortzen da (R); multzo hau R letraz adierazten da.